Koepelgevangenis 'De Berg'

De koepelgevangenis ‘De Berg’ in Arnhem is de eerste van de drie koepelgevangenissen in Nederland. De koepelgevangenis ligt in de woonwijk Lombok tussen het spoor en de rivier de Rijn.

De oorspronkelijke gevangenis is in de periode 1882-1883 gebouwd naar een ontwerp van Johan Frederik Metzelaar, deze delen van het complex worden gezien als rijksmonument. Het koepelgebouw is gebouwd volgens het panopticonprincipe (panopticon is Grieks voor alziend) dat in 1791 door de Brit Jeremy Bentham is bedacht. Vanuit het midden van het cirkelvormige koepelcomplex konden de bewakers de gevangenen in de rondom gelegen cellenblokken bekijken.

De koepel heeft een diameter van 63 meter, vier bouwlagen met ieder vijftig cellen en een zolderverdieping. De hoogte bedraagt ca. 38 meter.

In de jaren negentig van de vorige eeuw is het complex grootscheepse gerenoveerd. De renovatie van de gevangenis kwam in 2005 gereed. De huidige staat van onderhoud is uitstekend. De gevangenis is nog tot medio 2015 in gebruik geweest bij justitie. Daarna is het tot eind 2016 gebruikt als tijdelijke opvang voor asielzoekers. Nu het koepelcomplex weer leeg staat, worden er tijdelijke functies in onder gebracht in afwachting van de openbare verkoop.